เรียกโชคเข้าบ้าน “วันตรุษจีน”
น่ารู้ 10 วัตรปฏิบัติ ผู้เฒ่าเล่าว่า…
อีกไม่ถึงสัปดาห์ก็จะ “ตรุษจีน” ปีนี้ตรงกับวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2565 นับเป็นวันชิวอิก คือวันแรกของปีใหม่ คนจีนเรียกว่า “วันถือ” แม้ว่าปีนี้คงไม่คึกคักเช่นเดียวกับปีที่ผ่านมาเพราะโควิดทำให้การไปมาหาสู่เพื่อกราบขอพรผู้ใหญ่ต้องเป็นไปอย่างเว้นระยะห่าง จะมีที่ให้ตื่นเต้นคงเป็นเด็กน้อยที่หม่าม้าเตรียมชุดแดงชุดเก่งไว้ให้แต่งไปรับอั่งเปาจากผู้ใหญ่
ระหว่างนี้บ้านไหนแรงงาน (สมาชิกในบ้าน) น้อยอาจจะเริ่มทยอยทำความสะอาดบ้านรอรับปีใหม่ ความที่เป็นตึ่งหนั่งเกี้ย เวลาอย่างนี้จะนึกถึงคำว่า “ไฉทุ้ง” คือการปัดหยากไย่ตามมุมตามเพดานบ้าน เป็น Small Cleaning ก่อนจะเอาจริงเอาจัง ระดมสรรพกำลังทุกภาคส่วนทำความสะอาดบ้านครั้งใหญ่ทุกซอกทุกมุมจากในบ้านไปยันหน้าบ้านในวันสิ้นปี
ตรุษจีนเป็นการนับตามปีปฏิทินจีน เป็นเทศกาลเก่าแก่ที่กระทำสืบทอดกันมานานหลายศตวรรษ เพื่อเฉลิมฉลองการมาถึงของฤดูใบไม้ผลิ เพราะนั่นหมายถึงการเริ่มต้นขึ้นอีกครั้งของฤดูกาลแห่งการเพาะปลูก
กิจกรรมแรกเมื่อจะก้าวเข้าสู่เทศกาลปีใหม่จะเริ่มจากการส่งเจ้าขึ้นสวรรค์ คนแต้จิ๋วเรียกว่า “ซิ้งเจียที” อาจารย์ถาวร สิกขโกศล ผู้เชี่ยวชาญเรื่องจีนเล่าไว้ในหนังสือ “เทศกาลจีนและการเซ่นไหว้”ว่าเป็นเจ้าแห่งเตาไฟ ทำหน้าที่ดูแลคุ้มครองคนในบ้าน ขณะเดียวกันก็จะจดบันทึกทุกการกระทำของสมาชิกในบ้าน ใครทำดีทำไม่ดีในรอบปี พอถึงสิ้นปีก็จะขึ้นไปรายงานเง็กเซียนฮ่องเต้
การจัดพิธีเซ่นไหว้เจ้าแห่งเตาไฟจึงเหมือนเป็นการเอาใจให้เจ้ารายงานแต่สิ่งดีๆ โดยจะมีพิธีในวัน 23 (หรือ 24 หรือ 25) ค่ำเดือน 12 ตามปีปฏิทินจีน คือก่อนวันชิวอิก 6 วัน จะทำความสะอาดบ้านเรือน ทำความสะอาดเตา กระถางธูป เปลี่ยนผ้าแดง เปลี่ยนกิมฮวย ไหว้ด้วยขนมจันอับ ผลไม้ 5 อย่าง
10 วัตรปฏิบัติ ผู้เฒ่าเล่าว่า…
เมื่อถึงวันปีใหม่-วันชิวอิก สิ่งที่คนไทยเชื้อสายจีนจะทำจริงๆ มีไม่กี่อย่าง กล่าวคือ
1. สวมใส่เสื้อผ้าสวยงาม ไม่จำเป็นต้องซื้อเสื้อใหม่ แต่จะเลือกชุดที่สวยสุดสุด เป็นสีแดง ซึ่งเป็นสีมงคล
2. กล่าวคำอวยพร “ซิงเจียยู่อี่ ซิงนี้ฮวกไช้” โดยลูกหลานจะเดินสายไปกราบของพรแก่ผู้อาวุโส ขณะที่ผู้รับก็จะกล่าวว่า “หยี่แกตั่งตั๊ง” หมายถึง ขอให้รับพรนั้นกลับไปเช่นกัน
3. หลังจากกล่าวคำอวยพรแล้ว ผู้ใหญ่จะมอบแต๊ะเอียให้กับเด็กๆ ด้วยซองแดง-อั่งเปา เป็นขวัญถุง หมายถึงมอบความมั่งมี โชคลาภให้
4. กินอาหารเจ ถือเป็นการรักษาศีล ไม่ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ถือว่าการกินเจมื้อแรกของปีมื้อเดียวเท่ากับกินเจตลอดทั้งปี!
5. นอกจากอวยพรรับอั่งเปาของผู้ใหญ่ในบ้านแล้ว กิจกรรมสำคัญของเทศกาลตรุษจีนคือ การเดินสายรับพรผู้ใหญ่ โดยสิ่งที่ต้องมีคือ “ส้ม 4 ผล” ถือว่า “ส้ม” เป็นสัญลักษณ์ความร่ำรวย มีสีคล้ายทอง โดยนิยมมอบให้เป็นเลขคู่ 4 (หรือ 8) ผล ผู้ใหญ่จะรับส้ม 2 ผล แล้วมอบคืนกลับมา 2 ผล นั่นหมายถึงส้มในมือเราจะมี 4 ผลเท่าเดิม และใช้ (หมุนเวียน) แลกส้มเช่นนี้ไปเรื่อยๆ จนครบทุกบ้าน
6. ทำความสะอาดบ้าน (วันสุดท้ายของปี) เป็นการปัดกวาดเอาสิ่งที่ไม่ดีออกไปเพื่อรับสิ่งดีๆ เข้ามา
7. เมื่อข้ามเข้าสู่ปีใหม่แล้ว วันชิวอิกจะห้ามกวาด (ออก) ถือว่าจะกวาดเอาสิ่งดีๆ ออกจากบ้าน นั่นรวมไปถึงการห้ามทิ้งขยะ
8. พูดแต่สิ่งดี ห้ามด่าทอ ผรุสวาท
9. ประดับหน้าต่างและประตูด้วยคำที่เป็นมงคล “โชคดี”, “ความสุข”, “ความมั่งคั่ง” และ “ชีวิตยืนยาว”
10. งดทำงานจนถึงวันชิวสี่จึงกลับมาเริ่มต้นทำงานอีกครั้ง.
เครดิตภาพ: Pexel, Shutterstock
